طبق ترجمه ای که خودتون هم اشاره کردید، cash به معنی پول نقد هست و کشبک میشه «پول نقدی که به حساب برمیگرده»، یا همون «بازگشت وجه نقد».
بله؛ بنده شخصا از اپلیکیشن های cashback rewarding استفاده کردم و از اتفاق در حال حاضر مدیر محصول اپلیکیشن داپ‌اَپ Daapapp هستم که خودتون هم بهش اشاره کردید. داپ‌اَپ اولین پلتفرم پاداش نقدی خرید هست که در ایران شروع کرده و هر روز هم داریم روش کار میکنیم و توسعش میدیم؛ و البته بله اپلیکیشن های دیگه ای هم که بهشون اشاره کردید هم دارن سرویس کشبک رو ارائه میدن.
مدل کسب و کار پلتفرم های کشبک
اکثر پلتفرم های واسط کشبک در ایران (داپ اَپ، تخفیفان، بامن، امتیاز)، این مدلی کار میکنن که با یک سری فروشگاه سطح شهر (Retail، SME، Chain Store) در دسته بنده های مختلف (سوپر مارکت، پوشاک، آرایشگاه و .. ) قرارداد هایی رو - با یک درصد مشخص - امضا میکنن که مبنی بر اون قرارداد، PSP ها (یا همون تامین کننده های پوز های پرداخت) عملیات تسهیم رو روی اون پایانه اعمال میکنن. به عبارت بهتر، صاحب کسب و کار میاد با یک شرکت کشبک محور قرارداد میبنده و بخشی از سود خودش رو در بستر اون پلتفرم کشبک به عنوان پاداش نقدی خرید به میده به مشتریش، که خب طبیعتا این کار باعث وفادار شدن اون مشتری و افزایش نرخ نگهداری/بازگشت اون مشتری میشه. از طرفی با امضای قرارداد با یک سامانه کشبک و قرار گرفتن در لیست کسب و کارهای طرف قرارداد اون سامانه، کسب و کار با مشتری های جدیدی هم مواجه میشه که منجر به رونق بیشتر کسب و کار میشه.
در برخی دیگه از مدل هایی که بهش اشاره کردید (مثل دیجی کالا یا بانی مد)؛ اینها پلتفرم های واسط نیستن و در واقع پلتفرم های فروش هستن (Ecommerce یا Marketplace) که بعد از خرید با همه یا برخی از مشتریهای ویژشون یک اعتبار خرید مجدد از فروشگاه خودشون رو میدن که گاها این اعتبار خرید منقضی هم میشه بعد از یک مدت مشخص. خیلی وقت ها هم دیده شده که طی gamificationهایی این اعتبار خرید رو در قالب سکه یا امتیاز هم به کاربر میدن و میشه با این اعتبارات بازی کرد.
به عنوان حالت آخر کسب و کارهای کشبک محور (بومرنگ، آی‌بوتا - که البته در آمریکا فعال هست این پلتفرم - و ..)، باز پلتفرم های واسط هستن که بجای قرارداد مستقیم با کسب و کار ها، عموما با تولید کنندگان یا تامین کنندگان اصلی محصولات قرارداد میبندن و مدل اعطای کش‌بکشون هم به مشتری مبتنی بر محصول هست. در حالت اول، مدل اعطای کشبک به مبتنی بر سبد خرید بود.
بطور کلی، فلسفه کشبک در کسب و کار ها، ایجاد، نگهداری و وفادارسازی مشتریان هست که گاها در قالب باشگاه مشتریان، پلتفرم های واسط و .. به مشتریان عرضه میشه. معمولا کسب و کارهای واسطی که پلتفرم کشبک رو عرض میکنن، ورتیکال های دیگه ای هم مشابه اعطای اعتبار خرید، کوپن های تخفیفی، باشگاه مشتریان و .. رو هم پشتیبانی میکنن.
تفاوت تخفیف و کشبک
خواستم به این مورد هم اشاره بکنم با اینکه توی سوال شما پرسیده نشده ولی به دلیل اینکه تفاوت تخفیف و کش‌بم زیاد پرسیده میشه خواستم اینجا هم مختصرا بهش اشاره ای داشته باشم. ببینید تخفیف که خب همه ما باهاش آشنا هستیم و از قدیم و الایام توی بازارهای مختلفی باهاش آشنا شدیم و کشبک هم که خب به تازگی توی ایران رواج پیدا کرده. به عنوان تفاوت هاش به مواردی اشاره میکنم:
- کشبک یک پاداش نقدی خرید هست که به صورت دائم وجود داره ولی تخفیف عموما مقطعی (فصلی، پروموشنی و .. ) هست.
- کشبک عموما درصد کمتری داره (مثلا بین 1% تا 20%) ولی تخفیف معمولا درصدش بالاتر هست (مثلا بین 10% تا 80%)
- کشبک در نقدینگی و پرداخت محاسبه میشه (تمام مبلغ فاکتور پرداخت میشه) و روی GMV تاثیر داره ولی در تخفیف عملا ما مبلغ کمتری پرداخت میکنیم
- مبلغ کشبک شده یا همون پاداش نقدی خرید بعضا به صورت close-loop هست و صرفا قابل خرج در یک جای مشخص هست.
- در کشبک نیازی به چانه زنی و علنی کردن فرایند پاداش نقدی خرید نیست و به صورت سیستمی انجام میشه؛ منتها در تخفیف (بجز فروشگاه های آنلاین) و کوپن های تخفیفی که خب اغلب این موضوع مطرح میشه و چانه زنی یا ارائه کوپن تخفیف انجام میشه.
