اگر به آیه ی ۱۰۹ سوره توبه دقت کنید، می بینید که سوالی کامل و واضح پرسیده شده است. اما برخی آیات قرآن هستند که اگر مترجمان ، ترجمه ی داخل پرانتز را ننویسند، جمله (سوال)، ناقص و نامفهوم است. و انسان حس می کند که قسمتی از آیه افتاده است.مثل آیه ی ۲۴ سوره ی زمر.
حکمت اینگونه پرسش ناقص در قرآن چیست؟
سوال مطرح شده، از شبهاتی است که دشمنان اسلام سعی در طرح آن دارند. تا مردم را نسبت به قرآن و اعجاز آن، دلسرد کنند. پس این سوال، یک سوال بسیار خوب و مهمی است که باید به درستی پاسخ داده شود، تا مانع انحراف مردم از دین اسلام گردد.
هر زبانی، خاصیت و ویژگی های منحصر به خود را دارد. که به آن زبان، زیبایی می بخشد. به اصطلاح، به این زیبا کننده های زبانی، صنایع ادبی یا مُحَسَّنات لفظی گفته می شود.
زبان قرآن، که زبان عربی و کامل ترین زبان هاست، هم حاوی اعجاز لفظی (صنایع ادبی زبانی یا محسنات لفظی) ، و هم حاوی اعجاز محتوایی (محسنات معنوی) است.
سوال مطرح شده، مرتبط به اعجاز لفظی قرآن کریم است. زیرا در آیه ۲۴ زمر، و آیات مشابه این آیه، که ظاهرا در آن، سوال ناقصی مطرح شده است، و یا حتی مطلبی (نه صرفا سوال) کامل ذکر نشده، دارای صنعت ادبی ایجاز (خلاصه گویی یا معنایی بیشتر از لفظ) هستند.
خداوند متعال در قرآن کریم، بسیار از آرایه ی ایجاز بهره برده است. زیرا اگر همه ی داستان ها و مطالب را به تفصیل و با ذکر جزئیات بیان می کرد، حجم قرآن، بسیار زیاد و خارج از حوصله ی بشر می شد.
البته صنعت ایجاز، از زیبایی های هر زبانی است، و نه فقط عربی. مثلا در زبان فارسی، خیلی عبارت ها هستند که برای ما فارسی زبانان، کاملا مفهوم و واضح است، ولی برای اهل زبان دیگر، ناقص به نظر می رسند.
باید توجه داشت که این ایجازگویی و جمله ی حذف شده، از طریق قراین جمله فهمیده می شود. و مطلب برای مخاطب گنگ نمی ماند. چنان که می بینیم مفسران قرآنی توانسته اند آن معنای محذوف را به خوبی ترجمه کنند. زیرا آنها به زبان عربی تسلط کامل دارند.
همچنین در پاسخ به این سوال ، از نگاهی دیگر، می توان گفت که حذف به قرینه ی معنوی صورت گرفته است.. که این امر، موجب تلاش ذهن و خلاقیت آن در مفهوم جمله ی محذوف می گردد. که خود، از جذابیت برخوردار است. و موجب تثبیت مطلب در خاطر می گردد.
از طرفی دیگر، تمام آیات قرآن که آیات محکم (بدون احتیاج به تفسیر و تبیین) نیستند، بلکه برخی آیات، متشابه هستند. یعنی به تفسیر و شفاف سازی نیازمند هستند، مثل آیه ۲۴ زمر.
شاید یکی از حکمتهای پروردگار در بیان آیات متشابه، شناسایی افراد بیمار دل و بهانه جو باشد.
همچنین می توان گفت : نگفتن برخی مطالب صریح در قرآن، اسراری است که باید توسط معصوم کشف گردد یا در قیامت تاویل آیه، مشخص شود.
جمع بندی
علت کامل نگفتن برخی جملات قرآنی؟؟؟؟؟؟؟؟
۱. ایجاز: جهت کم حجم بودن کلام، یا به عبارتی، مختصر و مفید و زیبا بودن سخن و ایجاد خلاقیت در ذهن انسان.
۲. حذف به قرینه ی معنوی: مخاطب از طریق معنای قبل و بعد جمله، متوجه مفهوم جمله می گردد ، پس نیازی به اطاله گویی نیست.
۳. آیات متشابه قرآن: جهت شناسایی افراد بیمار دل و بهانه تراش.
۵. وجود اسراری در پنهان ماندن برخی حقایق تا قیامت، یا آشکار شدن آنها توسط معصوم جهت ایمان آوردن به او.
بررسی جزیی آیه ۲۴ زمر:
این آیه، یک جمله ی شرطی است که با حرف شرط (من: کسی که) شروع شده است.
جملات شرطی به دو رکن نیاز دارند: ۱. فعل شرط. ۲. جواب شرط.
فعل شرط در این جمله مشخص است: یتقی. اما جواب شرط، محذوف است. و این حذف، در زبان عربی ، امری کاملا بدیهی است،
اما آنچه در این آیه به تعبیر آقای قرائتی در تفسیر نور، در استتار است: اَفَمَن یَتَّقی بِوَجهِه سُوَٕ العَذابِ یَومَ القیامه {کَمَن هُوَ آمِنٌ مِن کُلِّ مَکروهٍ وَ مُتِنَعِّمٌ فی الجِنان}
که از فعل شرط متوجه این مفهوم محذوف می گردیم.
پس قرآن به گونه ای نگارش شده که مفاهیم آن، قابل تامل باشند و به سادگی آب خوردن نباشند، تا اعجاز قرآن بیشتر نشان داده شود. زیرا چیزی که اسان به دست آید، اسان هم از دست می رود و کم بهاست. و نمی توان آن را معجزه نامید.
چنان که یک معلم موفق، هرگز لقمه ی آماده ی جواب را در دهان دانش آموزان نمی گذارد. بلکه از طریق سوال های مشابه، خود دانش اموز را به پاسخ می رساند.
